Od momentu wejścia w życie przepisów ustawy prawo restrukturyzacyjne (2015 r.) z restrukturyzacji skorzystało ponad 2000 przedsiębiorców. Od czerwca 2020 r. natomiast obserwujemy znaczny wzrost otwartych postępowań restrukturyzacyjnych, w szczególności uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, wprowadzonego ustawą z dnia 19 czerwca 2020 roku o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzie-lanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz. U. z 2020 r., poz. 1086).
Z obwieszczeń opublikowanych od II kwartału 2020 r. do II kwartału 2021 r. w Monitorze Sądowym i Gospodarczym wynika, że otwarto łącznie 1530 postępowań restrukturyzacyjnych. Najczęściej wybieranym przez przedsiębiorców postępowaniem było uproszczone postępowania restukturyzacyjne, które stanowiło 83 % wszystkich postępowań restrukturyzacyjnych. Pozostałe postępowania stanowią niewielki odsetek: postępowanie sanacyjne – ok. 6 %, postępowanie układowe – ok. 2,5 %, przyśpieszone postępowanie układowe – ok. 8%.
Rok obowiązywania uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, pokazuje, jak bardzo polskim przedsiębiorcom, borykającymi się problemami finansowymi, potrzebny był prosty, szybki i poza sądowy sposób restrukturyzacji. Wzrost dokonanych obwieszczeń o ok. 380 % w II kwartale 2021 r. w porównaniu do III kwartału 2020 r. (kiedy to dokonano pierwszego obwieszczenia), jest tego najlepszym dowodem. Diametralny skok w II kwartale 2021 r. można również wytłumaczyć, nadchodzącym terminem utraty mocy obowiązującej ustawy wprowadzającej to postępowanie (30.06.2021 r.) oraz niepewnością co dalszych losów uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego.
Z opublikowanych w Monitorze Sądowym i Gospodarczym obwieszczeń wynika również, że ten sposób restrukturyzacji był najwcześniej wybierany przez osoby prowadzące działalność gospodarczą: 637 podmiotów, co stanowiło ponda 50 % ogółu podmiotów wobec których otwarto uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne. Na dalszym miejscu były: spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w liczbie 360 (28 % ogółu ) i gospodarstwa rolne w liczbie 173 (ok. 14 % ogółu ).
Nie ma żadnych wątpliwości, że polscy przedsiębiorcy chętniej korzystali z restrukturyzacji odformalizowanej. Co decydowało o wyborze tego rodzaju restrukturyzacji?
Z naszego doświadczenia wynika, że czynnikiem decydującym była natychmiastowa (od dnia publikacji obwieszczenia o otwarciu uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego) ochrona dłużnika. Mowa tu o zawieszeniu ex lege postępowań egzekucyjnych i zakazie wszczynania nowych a także zakazie wypowiadania niektórych z umów, np. kredytów. Jest to o tyle ważne dla przedsiębiorców, zwłaszcza tych jednoosobowych, aby nie martwiąc się o zlicytowanie majątku mogli prowadzić negocjacje z wierzycielami.
Z naszych obserwacji wynika również, że temu postępowaniu są przychylni również wierzyciele. Dla nich znaczenie ma długość trwania postępowania. Ustalenie 4 – miesięcznego terminu na przeprowadzenie restrukturyzacji daje im szansę na szybkie zaspokojenie swoich należności. Tym samym, uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne należy ocenić jako narzędzie pozwalające na szybkie wypracowanie konsensusu pomiędzy dłużnikiem i jego wierzycielami, stabilizując tym samym sytuację finansową po obu stronach.
Nieco gorzej jest natomiast z próbą oceny efektywności uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, czyli takiego, w którym układ zostaje zatwierdzony przez sąd.
Ze sprawozdań przygotowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości za 2020 r. i I kwartał 2021 r. wynika, że w ramach uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego zatwierdzono 23 układów przyjętych na zgromadzeniu wierzycieli. W Monitorze Sądowym i Gospodarczym w okresie od 01.04.2021 r. do 30.06.2021 r. opublikowano 36 obwieszczeń o zatwierdzonych układach. Suma zatwierdzony układów (59) po roku obowiązywania Tarczy 4.0 nie jest więc imponująca, zwłaszcza na tle liczby obwieszczeń o otwarciu uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego w analogicznym okresie (1530). Z powyższego wynikałoby, że tylko w 3,8 % otwartych postępowaniach doszło do zatwierdzenia układu. Efektywność postępowania wzrośnie, jeżeli uwzględnimy fakt, że dane, choć opublikowane do 30.06.2021 r. będą dotyczyły uproszczonych postępowań restrukturyzacyjnych otwartych do końca lutego 2021 r., skoro po 4 miesiącach od obwieszczenia o otwarciu postępowania dochodzi do jego umorzenia. Na koniec lutego 2021 r. dokonano 626 obwieszczeń, co daje nam już wzrost efektywnych postępowań (zatwierdzonych układów) o 6,5 %. Najwyższy współczynnik zatwierdzonych układów wynika z danych udostępnianych przez Ministerstwo Sprawiedliwości i wynosi on 20 %. W 2020 r., na 18 rozpoznanych wniosków w ramach uproszczonego postępowaniu restrukturyzacyjnych, w 3 sprawach zatwierdzono układ. Podobnie było w I kwartale 2021 r., na 100 rozpoznanych spraw, w 20 zatwierdzono układ.
Bardzo optymistyczne wnioski wynikają z zestawienia liczby obwieszczeń o otwartych postępowaniach od 01.07.2020 r. do 31.03.2021 r. – 840 do liczby złożonych w sądach wniosków w tym samym okresie – 680. Z danych tych wynika, że tylko w 18 % otwartych uproszczonych postępowaniach restrukturyzacyjnych nie dochodzi do przyjęcia układu, albo zostaje ono umorzone lub sądy dokonują uchylenia skutków obwieszczenia.
Należy spodziewać się, że dokładniejsze dane co do efektywności nowej procedury będziemy mogli poznać wraz z przyśpieszeniem rozpoznawania przez sądy wniosków złożonych w ramach uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego – na koniec I kwartału 2021 r. nierozpoznanych wniosków było 545. Tym czasem, należy uznać za racjonalne i pożądane przez przedsiębiorców wydłużenie do 31.11.2021 r. obowiązywanie uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, mając równocześnie nadzieję, że od 01.12.2021 r. postępowanie to na stałe wejdzie do porządku prawnego.
Dane zgromadzone w oparciu o publikacje w MSiG.
Autor:
Przemysław Wierzbicki | doradca restrukturyzacyjny
Masz pytania? Napisz do nas – [email protected]
