Każde postępowanie musi mieć jakiś koniec. Podobnie jest w przypadku postępowania upadłościowego. Dziś opiszemy instytucję umorzenia postępowania upadłościowego oraz o skutkach umorzenia a także o zakończeniu postępowania.
Zanim przejdziemy do meritum sprawy, wskazać należy, że kilka zasad:
- umorzenie postępowania upadłościowego jest wyjątkiem, więc przesłanki do umorzenia postępowania powinny być interpretowane ściśle,
- umorzenie dotyczy całego postępowania upadłościowego, więc przerywa ono np. wykonanie planów podziału. Zasada ta nie dotyczy jednak oddzielnego planu podziału, o którym mowa w 348 ust. 1 (chodzi o sytuacje, w których doszło do sprzedaży rzeczy lub praw obciążonych prawami rzeczowymi, wymagającej sporządzenia oddzielnego planu podziału). W przypadku oddzielnego planu podziału, umorzenie postępowania nie może nastąpić wcześniej niż po wykonaniu planu podziału sum uzyskanych ze sprzedaży tych rzeczy lub praw,
- umorzenie postępowania z powodu braku majątku wystarczającego na zaspokojenie kosztów postępowania, zobowiązuje sąd do ustalenia, czy materiał zgromadzony w sprawie daje podstawę do rozwiązania podmiotu wpisanego do Krajowego Rejestru Sądowego bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego.
Powodu umorzenia postępowania upadłościowego
Ustawa prawo upadłościowe wskazuje przyczyny, których wystąpienie zobowiązuje sąd do umorzenia postępowania i są to:
- majątek pozostały po wyłączeniu z niego przedmiotów majątkowych dłużnika obciążonych hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania;
- wierzyciele zobowiązani uchwałą zgromadzenia wierzycieli albo postanowieniem sędziego-komisarza nie złożyli w wyznaczonym terminie zaliczki na koszty postępowania, a brak jest płynnych funduszów na te koszty;
- wszyscy wierzyciele, którzy zgłosili swoje wierzytelności, żądają umorzenia postępowania, a upadły wyraził na to zgodę.
Zażalenie na postanowienie o umorzeniu postępowania upadłościowego
Sąd umarza postępowania upadłościowego w formie postanowienia. Postanowienie to jest doręczane upadłemu, syndykowi oraz członkom rady wierzycieli. Postanowienia tego nie doręcza się wierzycielom.
Termin na złożenie zażalenia biegnie od dnia doręczenia, a w przypadku wierzycieli od dnia obwieszczania. Syndykowi, zażalenie nie przysługuje.
Oprócz postanowienia o umorzeniu postępowania, obwieszcza się również:
- postanowienie sądu drugiej instancji w przedmiocie rozpoznania zażalenia na postanowienie o umorzeniu postępowania
- informację o prawomocności postanowienia o umorzeniu postępowania.
Uwaga: zażalenie nie przysługuje na postanowienie o oddaleniu wniosku o umorzenie postępowania
Prawomocne postanowienie o umorzeniu postępowania upadłościowego
Postanowienie o umorzeniu postępowania upadłościowego staje się prawomocne albo z upływem ostatniego terminu do wniesienia zażalenia albo z chwilą oddalenia zażalenia przez sąd drugiej instancji. W przypadku umorzenia postępowania skarga kasacyjna nie przysługuje.
Istotne jest to, że prawomocne postanowienie o umorzeniu stanowi podstawę do wykreślenia wpisów dotyczących upadłości w księdze wieczystej i w rejestrach.
Upadły odzyskuje prawo zarządzania i rozporządzania swoim majątkiem z dniem uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu. PO stronie syndyka powstaje obowiązek niezwłocznego wydania upadłemu majątku, ksiąg, korespondencji i dokumentów. W przypadku, gdyby syndyk odmawiał wydania majątku, dokumentów itp., sąd może wydać postanowienie nakazujące przymusowe odebranie majątku. Prawomocne postanowienie ma moc tytułu wykonawczego.
Również postępowania wszczęte przez syndyka i niezakończone procesy o uznanie za bezskuteczną czynności dokonanej przez upadłego ze szkodą dla wierzycieli ulegają umorzeniu. W takiej sytuacji, wzajemne roszczenia o zwrot kosztów procesu wygasają. W przypadku innych postępowań cywilnych, upadły wchodzi do postępowania w miejsce syndyka. Dotyczy to postępowań wszczętych przez syndyka jak i przeciwko niemu.
Zakończenie postępowania upadłościowego
Zakończenie postępowania upadłościowego następuje, gdy:
- ostateczny plan podziału został wykonany,
- w toku postępowania wszyscy wierzyciele zostali zaspokojeni.
Ustawa prawo upadłościowe nakazuje odpowiednie stosowanie przepisów o umorzeniu postępowania upadłościowego do jego zakończenia. Oznacza to, że:
- postanowienie o zakończeniu postępowania jest obwieszczane w Rejestrze,
- postanowienie jest doręczane tylko upadłemu, syndykowi i członkom rady wierzycieli,
- prawomocne postanowienie o zakończeniu postępowania jest podstawą do wykreślenia wszelkich wpisów o upadłości w księdze wieczystej i w rejestrze,
- upadły odzyskuje swój pozostały majątek, księgi, dokumenty i korespondencję a w przypadku odmowy syndyka, upadły może je odzyskać na drodze przymusowej,
- obowiązek odebrania ksiąg, korespondencji, dokumentacji spoczywa również na upadłym – osobie fizycznej, w przeciwnym razie będzie on ponosił koszty przechowywania i archiwizacji,
- upadły ma również obowiązek odebrania majątku (tylko w przypadku, gdy wszyscy wierzyciele zostali zaspokojenia i pozostał majątek niezlikwidowany), w przeciwnym przypadku, majątek ten zostanie zlikwidowany na koszt upadłego,
procesy wszczęte przez syndyka o uznanie za bezskuteczną czynność prawną upadłego, dokonaną ze szkodą dla wierzycieli, podlegają umorzeniu, inne postępowania są kontynuowane już z udziałem upadłego. W sytuacji, gdy zakończenie postępowania dotyczy osoby prawnej, podlegającej wykreśleniu z rejestru, to postępowania cywilne zostaną umorzone wobec utraty zdolności sądowej i braku następców prawnych.
Autor:
Przemysław Wierzbicki | doradca restrukturyzacyjny
