W poprzednim wpisie (znajdziesz go tutaj) opisywaliśmy zagrożenia jakie mogą przynieść członkom zarządu zmiany w prawie upadłościowym od 01 grudnia 2021 r. Wskazaliśmy, że niekoniecznie mogą oni być zwolnienie z odpowiedzialności finansowej za zobowiązania spółki w przypadku restrukturyzacji przedsiębiorstwa w ramach postępowania o zatwierdzeniu układu. Czy aby na pewno?
Kolejna nie korzysta zmiana dla odpowiedzialności majątkowej członków zarządu.
Wspominaliśmy, że w praktyce, dla ochrony członków zarządu przed odpowiedzialnością za zobowiązania spółki składane były równolegle dwa wnioski: o ogłoszenie upadłości i otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego. Jeżeli postępowanie restrukturyzacyjne kończyło się niepowodzeniem, to przecież wniosek o ogłoszenie upadłości był złożony. Jednak od 01 grudnia 2021 r. takie działanie będzie już niemożliwe.
Zmiennie bowiem uległ art. 9a ustawy prawo upadłościowe. Przed 01 grudnia 2021 r., przepis ten stanowił tylko tyle, że w przypadku otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego do jego zakończenia lub prawomocnego umorzenia nie można było ogłosić upadłości. W praktyce więc, równolegle składano wniosek o ogłoszenie upadłości i otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego albo wniosek o ogłoszenie upadłości składano w toku postępowania restrukturyzacyjnego. Wniosek o ogłoszenie upadłości miał za zadanie chronić członków zarządu, a wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego miał przynieść restrukturyzację zobowiązań spółki. W takiej sytuacji, sądy w drodze analogi do art. 9b ust. 2 ustawy prawo upadłościowe wstrzymywały się z rozpoznaniem wniosku o ogłoszenie upadłości do czasu zakończenia lub umorzenia postępowania restrukturyzacyjnego.
Od 01 grudnia 2021 r. takiej możliwości już nie będzie. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 9a
Nie można ogłosić upadłości w okresie od otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego do jego zakończenia lub prawomocnego umorzenia. W takim przypadku wniosek podlega odrzuceniu. Innymi słowy, jeżeli wniosek o ogłoszeni upadłości zostanie złożony razem z wnioskiem o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego lub w toku postępowania restrukturyzacyjnego, to sądy muszą go odrzucić. A wniosek odrzucony nie wywołuje przecież skutków prawnych, więc nie wywoła skutku ochronnego dla członków zarządu. Tylko skutecznie złożony wniosek o ogłoszenie upadłości może wywołać skutki w postaci ochrony członków zarządów przed odpowiedzialnością majątkową.
No to jak się chronić ?
Oczywiście nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Nie mniej pomocny może być w tej sytuacji art. 189 ust. 2 ustawy prawo restrukturyzacyjne. W myśl którego, w postępowaniu o zatwierdzenie układu uznaje się, że skutki otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego powstają z dniem układowym o którym mowa w art. 211 ustawy prawo restrukturyzacyjne.
Wydaje się, więc że moment ochrony członków zarządu w postępowaniu o zatwierdzenie układu będzie następował w dniu obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego, skoro ustalony dzień układowy podlega obwieszczeniu.
Powyższe stwierdzenie ma uzasadnienie w celu, który spełnia otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego i dzień układowy. Z dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego określany jest krąg wierzytelności objętych układem, tj. układem objęte są te wierzytelności, które powstały przed otwarciem postępowania. I taki sam cel ma dzień układowy. Nie mniej ze względu na to, że w postępowaniu o zatwierdzenie układu głosy są zbierane samodzielnie, konieczne było rozgraniczenie wierzytelności objętych układem od wierzytelności nim nieobjętych. Kolejnym argumentem jest ochrona wierzycieli, która w nowym postępowaniu o zatwierdzeniu układu jest prawie analogiczna jak w przypadku pozostałych postępowań restrukturyzacyjnych. Dlatego błędna jest interpretacja, zgodnie z którą, skoro odpowiedzialności członków zarządu jest zdeterminowana otwarciem postępowania restrukturyzacyjnego z którym nie mamy do czynienia w przypadku postępowania o zatwierdzenie układu, to będą oni ponosili odpowiedzialność majątkową za zobowiązania spółki.
W naszej opinii obwieszczenie o ustaleniu dnia układowego jest tożsame z otwarciem postępowania restrukturyzacyjnego i dokonane w wymaganym przepisami terminie, zwalnia członków zarządu od odpowiedzialności majątkowej za zobowiązania spółki.
Na koniec pozwolę sobie na mała dygresję. Dawne uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne cieszyło się bardzo dużą popularnością. Z tego też powodu ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie zmian do postępowania o zatwierdzeniu układu. Miało to być postępowanie na wzór uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego. Tym czasem, nowe rozwiązanie może zniechęcić członków zarządu z tej prostej i szybkiej formy restrukturyzacji. Czas aby ustawodawca uzupełnił tą lukę prawną, tak aby menadżerowie mogli z pełną świadomością podejmować decyzje.
Autor:
Przemysław Wierzbicki | doradca restrukturyzacyjny
